Expertises
Wie wil er straks nog besturen?
donderdag 24 oktober 2024
Op 15 oktober 2024 organiseerden de Wethoudersvereniging en Vanderkruijs/Boer & Croon Executive Search in Utrecht een diner pensant over de loopbaan van (voormalig) wethouders. Hoe behouden we politiek-bestuurlijk talent en maken we de ervaringen van voormalig wethouders te gelde in het publiek(-private) domein? Het was een levendige discussie met inspirerende inzichten. Wilt u meedoen aan de discussie en het versterken van politiek-bestuurlijke loopbanen, dat kan! Meld u aan, dan nemen we contact op voor onze vervolgbijeenkomst in het voorjaar van 2025!
Stagnerende loopbanen, kwetsbaar bestuur
Het Rapport Arbeidsparticipatie voormalig wethouders (EMMA,2020), laat zien dat veel wethouders voortijdig vertrekken en hun termijn niet af kunnen maken. Tevens blijkt het voor voormalig wethouders niet altijd eenvoudig om snel een nieuwe betrekking te vinden, of zij nu succesvol waren of niet. Met de huidige krapte op de arbeidsmarkt in het achterhoofd, willen de Wethoudersvereniging en Vanderkruijs/Boer & Croon iets doen aan het onbenut laten van het arbeidspotentieel dat (voormalig) wethouders onbetwist hebben. Want als het loopbaanperspectief van wethouders niet rooskleurig is, wie wil er dan straks nog besturen?
Gepassioneerd wethouderschap
Kiezen voor de publieke zaak, dát is wat bestuurders in gemeenten, provincies en rijk met elkaar gemeen hebben. Met vaak grote idealen in het sociale of fysieke domein storten bestuurders zich in hun politieke carrière. Gedurende de jaren dat zij het mooie ambt uitoefenen, lijkt alles te moeten wijken voor deze publieke zaak. Of het nu gaat om de ruimtelijke inrichting, klimaatverandering, energietransitie, diversiteit & inclusie of gelijke kansen. Alles voor de gemeenschap. Het zijn vaak controversiële onderwerpen die wethouders onder hun beheer hebben. En het zijn deze onderwerpen die de samenleving splitsen. De media slaan soms genadeloos toe als wethouders wankelen. Maar met de nodige dossierkennis, diplomatie, enthousiasme, doelgerichtheid en veerkracht weten veel wethouders prachtige resultaten te boeken in het publiek domein. En een beetje geluk helpt ook, want lang niet alles heeft de wethouder zelf in de hand in het politieke speelveld.
“Wethouders knippen lintjes”
Bij de overstap naar een nieuwe bestuurlijke rol na het wethouderschap stuiten we op soms hardnekkige vooroordelen. Zo zouden wethouders niets zelf doen, vooral lintjes knippen en een groot ego hebben. Kortom, wethouders zijn niet zomaar toekomstbestendige bestuurders in bijvoorbeeld zorg-, onderwijs- of wooncorporaties, aldus de onterechte beeldvorming. Er zijn meerdere goede voorbeelden waar een carrièrestap na het wethouderschap wel succesvol verloopt. Een wethouder kan, net als andere sollicitanten die geen politieke carrière hebben gehad, aangeven wat hij of zij zelf heeft bijgedragen aan het succes van beleid en programma’s. Je beroepen op een voormalige functie alleen, is niet per se helpend.
De gasten aan tafel op 15 oktober lieten mooie voorbeelden zien van competenties die ontwikkeld kunnen worden tijdens het wethouderschap. Het kunnen samenbrengen van partijen in een ingewikkeld, controversieel dossier, grondige dossierkennis opbouwen, vergaderingen effectief en prettig voorzitten waarbij iedereen zich gehoord voelt, visie ontwikkelen en uitdragen, daadkracht en besluitvaardigheid tonen. Het zijn onmisbare competenties niet alleen voor wethouders, maar ook bij het besturen van een complexe zorg- of onderwijsorganisatie in ontwikkeling. Een overstap naar een ander domein vraagt deze competenties te benoemen, of je nu wethouder bent of niet. Het benoemen van een vorige functie alleen, met de daaraan veronderstelde status, is risicovol omdat het vooroordelen een kans geeft. Dit leidt tot onbewuste uitsluiting en verspilling van talent.
Doorbreek de cirkel
De enthousiaste en gedreven groep bestuurders was het tijdens het diner pensant op15 oktober eens: er is werk aan de winkel voor wethouders, voor organisaties in het publiek domein met hun Raden van Toezicht, voor de Wethoudersvereniging en voor recruiters. Onbewuste uitsluiting in werving- en selectieprocedures terugdringen vraagt om het centraal stellen van de ervaringen van kandidaten en het bespreken van de verder ontwikkelde competenties. Een match tussen benodigde competenties in een bestuurlijke rol en ontwikkelde competenties in een vorige werkkring begint bij nieuwsgierigheid naar de ander en zorgvuldigheid in het proces. Wat brengt de kandidaat, wat vraagt de organisatie in een bepaalde fase van ontwikkeling? Dat vraagt van toezichthouders in het publiek domein openheid om ex-politici in gesprek te gaan, van recruiters het scherp stellen van een profiel (bestuurlijke opgaven en benodigde competenties) en het strak begeleiden van de werving en selectie en van ex-wethouders het bespreekbaar maken van hun eigen rol en competenties in concrete dossiers.
Concrete acties
Concreet kunnen (voormalig) wethouders -die vaak deelnemen aan Raden van Toezicht- bij vacatures expliciet openstaan voor ex-politici en voortijdige afwijzing op grond van aannames bespreekbaar maken. Voormalige wethouders kunnen zich voorbereiden op de functie door met bestuurders in domeinen waarin zij graag zouden willen werken te spreken of zelfs mee te lopen. Wat vraagt deze organisatie van een bestuurder? Inlezen en inleven in de organisaties en de opgaven waarvoor zij staan helpt je als kandidaat een realistisch beeld te krijgen van wat er van je wordt gevraagd, wat je te brengen hebt en wat je misschien te ontwikkelen hebt. Dit inzicht meenemen in een sollicitatieprocedure aan de hand van concrete voorbeelden, toont realisme en maakt de loopbaanstap geloofwaardig en kansrijk.
Het Rapport Arbeidsparticipatie voormalig wethouders (EMMA,2020), laat zien dat veel wethouders voortijdig vertrekken en hun termijn niet af kunnen maken. Tevens blijkt het voor voormalig wethouders niet altijd eenvoudig om snel een nieuwe betrekking te vinden, of zij nu succesvol waren of niet. Met de huidige krapte op de arbeidsmarkt in het achterhoofd, willen de Wethoudersvereniging en Vanderkruijs/Boer & Croon iets doen aan het onbenut laten van het arbeidspotentieel dat (voormalig) wethouders onbetwist hebben. Want als het loopbaanperspectief van wethouders niet rooskleurig is, wie wil er dan straks nog besturen?
Gepassioneerd wethouderschap
Kiezen voor de publieke zaak, dát is wat bestuurders in gemeenten, provincies en rijk met elkaar gemeen hebben. Met vaak grote idealen in het sociale of fysieke domein storten bestuurders zich in hun politieke carrière. Gedurende de jaren dat zij het mooie ambt uitoefenen, lijkt alles te moeten wijken voor deze publieke zaak. Of het nu gaat om de ruimtelijke inrichting, klimaatverandering, energietransitie, diversiteit & inclusie of gelijke kansen. Alles voor de gemeenschap. Het zijn vaak controversiële onderwerpen die wethouders onder hun beheer hebben. En het zijn deze onderwerpen die de samenleving splitsen. De media slaan soms genadeloos toe als wethouders wankelen. Maar met de nodige dossierkennis, diplomatie, enthousiasme, doelgerichtheid en veerkracht weten veel wethouders prachtige resultaten te boeken in het publiek domein. En een beetje geluk helpt ook, want lang niet alles heeft de wethouder zelf in de hand in het politieke speelveld.
“Wethouders knippen lintjes”
Bij de overstap naar een nieuwe bestuurlijke rol na het wethouderschap stuiten we op soms hardnekkige vooroordelen. Zo zouden wethouders niets zelf doen, vooral lintjes knippen en een groot ego hebben. Kortom, wethouders zijn niet zomaar toekomstbestendige bestuurders in bijvoorbeeld zorg-, onderwijs- of wooncorporaties, aldus de onterechte beeldvorming. Er zijn meerdere goede voorbeelden waar een carrièrestap na het wethouderschap wel succesvol verloopt. Een wethouder kan, net als andere sollicitanten die geen politieke carrière hebben gehad, aangeven wat hij of zij zelf heeft bijgedragen aan het succes van beleid en programma’s. Je beroepen op een voormalige functie alleen, is niet per se helpend.
De gasten aan tafel op 15 oktober lieten mooie voorbeelden zien van competenties die ontwikkeld kunnen worden tijdens het wethouderschap. Het kunnen samenbrengen van partijen in een ingewikkeld, controversieel dossier, grondige dossierkennis opbouwen, vergaderingen effectief en prettig voorzitten waarbij iedereen zich gehoord voelt, visie ontwikkelen en uitdragen, daadkracht en besluitvaardigheid tonen. Het zijn onmisbare competenties niet alleen voor wethouders, maar ook bij het besturen van een complexe zorg- of onderwijsorganisatie in ontwikkeling. Een overstap naar een ander domein vraagt deze competenties te benoemen, of je nu wethouder bent of niet. Het benoemen van een vorige functie alleen, met de daaraan veronderstelde status, is risicovol omdat het vooroordelen een kans geeft. Dit leidt tot onbewuste uitsluiting en verspilling van talent.
Doorbreek de cirkel
De enthousiaste en gedreven groep bestuurders was het tijdens het diner pensant op15 oktober eens: er is werk aan de winkel voor wethouders, voor organisaties in het publiek domein met hun Raden van Toezicht, voor de Wethoudersvereniging en voor recruiters. Onbewuste uitsluiting in werving- en selectieprocedures terugdringen vraagt om het centraal stellen van de ervaringen van kandidaten en het bespreken van de verder ontwikkelde competenties. Een match tussen benodigde competenties in een bestuurlijke rol en ontwikkelde competenties in een vorige werkkring begint bij nieuwsgierigheid naar de ander en zorgvuldigheid in het proces. Wat brengt de kandidaat, wat vraagt de organisatie in een bepaalde fase van ontwikkeling? Dat vraagt van toezichthouders in het publiek domein openheid om ex-politici in gesprek te gaan, van recruiters het scherp stellen van een profiel (bestuurlijke opgaven en benodigde competenties) en het strak begeleiden van de werving en selectie en van ex-wethouders het bespreekbaar maken van hun eigen rol en competenties in concrete dossiers.
Concrete acties
Concreet kunnen (voormalig) wethouders -die vaak deelnemen aan Raden van Toezicht- bij vacatures expliciet openstaan voor ex-politici en voortijdige afwijzing op grond van aannames bespreekbaar maken. Voormalige wethouders kunnen zich voorbereiden op de functie door met bestuurders in domeinen waarin zij graag zouden willen werken te spreken of zelfs mee te lopen. Wat vraagt deze organisatie van een bestuurder? Inlezen en inleven in de organisaties en de opgaven waarvoor zij staan helpt je als kandidaat een realistisch beeld te krijgen van wat er van je wordt gevraagd, wat je te brengen hebt en wat je misschien te ontwikkelen hebt. Dit inzicht meenemen in een sollicitatieprocedure aan de hand van concrete voorbeelden, toont realisme en maakt de loopbaanstap geloofwaardig en kansrijk.